Burroughs/Zweig [Απόπειρα/Άγρα]

Δύο Γοητευτικά Αναγνώσματα για το Σαββατοκύριακο

«Το Γιαχέ είναι ένα ταξίδι στο χωρόχρονο. Το δωμάτιο μοιάζει να τρέμει και να πάλλεται από κίνηση [... ] Η Σύνθετος Πόλη όπου το σύνολο των εκοδχών του ανθρώπινου είδους βρίσκεται καταγής αραδιασμένο σε μια πελώρια βουβή αγορά». Να τι έγραφε ο William S. Burroughs, στις 10 Ιουλίου του 1953, από τη Λίμα. Απόσπασμα μιας επιστολής προς τον Allen Ginsberg.

Πιο κάτω: «Τραπέζια του τζόγου όπου παίζονται παιχνίδια με στοιχήματα απίστευτα. Κάθε τόσο πετάγεται πάνω κάποιος παίκτης βγάζοντας απάνθρωπη κραυγή απελπισίας έχοντας χάσει τα νιάτα του που τώρα θα τα πάρει κάποιος γέρος ή έχοντας καταντήσει το Λατάχ του αντιπάλου του. Όμως υπάρχουν και τιμήματα ακριβότερα από τη νιότη ή τη μεταλλαγή κάποιου σε Λατάχ. Παιχνίδια όπου μονάχα δυο άτομα στον κόσμο γνωρίζουν για τι παίζονται».

Από το βιβλίο των Burroughs & Ginsberg Οι Επιστολές του Γιαχέ (Εισαγωγή/Επιμέλεια Oliver Harris, μτφρ. Γιώργος Γούτας, εκδ. Απόπειρα), μια επιστολικού τύπου αφήγηση των περιπετειών του Burroughs στην Κολομβία, στο Εκουαδόρ, και στο Περού.

Ο Burroughs αντλεί το υλικό του από τα γράμματα που έστελνε στον Ginsberg, στις αρχές της δεκαετίας του 1950, και από σημειώσεις που κρατούσε στη διάρκεια των μετακινήσεών του – μια εμμονή στην καταγραφή την οποία (εμμονή) δεν εγκατέλειψε ποτέ. Ο Burroughs περιπλανήθηκε στις ζούγκλες της Νοτίου Αμερικής αναζητώντας, επί επτά μήνες, το «γιαχέ» (jage), μυθικό παραισθησιογόνο και τηλεπαθητικό φυτό του Αμαζονίου.

*   *   *

Πικρά, συγκινητικά, λεπταίσθητα – όλο εκπλήξεις συνδυασμένες με μιαν άνεση στην αφήγηση, τα δύο διηγήματα του σπουδαίου Stefan Zweig Ο Παλαιοβιβλιοπώλης Μέντελ και Η Αόρατη Συλλογή (μτφρ. Μαρία Τοπάλη, εκδ. Άγρα).

Η ατμόσφαιρα του Μεσοπολέμου, ο καλπάζων πληθωρισμός, η καταβύθιση σε μια γενικευμένη ανήσυχη δυστυχία και δυσθυμία, αλλά, συνάμα, η προσήλωση στη βιβλιοφιλία, η αφοσίωση στην τέχνη, απλώνονται σε κάθε αράδα αυτών των δύο αφηγημάτων, που δημοσιεύτηκαν το 1929, το πρώτο, και το 1927, το δεύτερο.

Η επιμονή σε κάτι που θεωρείται πια ξεπερασμένο από τα αδυσώπητα γεγονότα, η προσκόλληση σε κάτι που είναι ίσως μάταιο, υψώνουν στα μάτια του συγγραφέα, και στα δικά μας, κάποιες φαινομενικά ασήμαντες υπάρξεις, τους προσδίδουν τις αληθινές τους διαστάσεις – τις διαστάσεις μιας ρομαντικής, λίαν γοητευτικής (μα και πένθιμης) ηρωικότητας.

Η περίκομψη, όπως πάντα, παρουσίαση των αφηγημάτων μέσα από το μεράκι του ρέκτη Σταύρου Πετσόπουλου των εκδόσεων Άγρα επαναφέρει στην επικαιρότητα, με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο, έναν μεγάλο συγγραφέα, έναν ακαταπόνητο δημιουργό, έναν περιπαθή συλλέκτη χειρογράφων και χαρακτικών, όπως ήταν ο Stefan Zweig.

*   *   *