Συνολικές προβολές σελίδας

Τρίτη 14 Φεβρουαρίου 2012

Ὁ Ρωμανὸς γιὰ τὸ Τρίτο Στεφάνι



Με αφορμή τη θεατρική διασκευή του Σταμάτη Φασουλή, θυμάμαι αυτή την απλή αρχή: 'all readings are misreadings'. Πράγματι. Όπως και κάθε ανάγνωση είναι μια διαφορετική ανάγνωση. Παρότι το βιβλίο παραμένει το ίδιο. Ωστόσο, για λόγους πρακτικούς, αποδεχόμαστε μία αναγνωστική ερμηνεία η οποία με τον καιρό εξελίσσεται σε αυτό που καλούμαι 'άξονα' του βιβλίου. Ασφαλώς, οι οξυδερκείς αναγνώστες είναι αυτόχρημα εξοπλισμένοι και δεν αναζητούν δανεικό τρόπο προσέγγισης. Συμβαίνει, όμως, οι οξυδερκείς αναγνώστες να είναι λίγοι.
   Το Τρίτο Στεφάνι είναι ένα καλό μυθιστόρημα. Η Νίνα και η Εκάβη εμψυχώνουν την εμβληματική Μεσογειακή Μάνα/Γυναίκα. Δεν χρειάζεται κανείς να είναι οξύνους για να το αντιληφθεί. Συμβαίνει, γιατί διαθέτουν υπερτροφικά Μεσογειακά χαραχτηριστικά. Πιθανώς, συμβολίζουν την ίδια την Ελλάδα. Ελάχιστη σημασία έχει. Επιμένω.
   Στην Ελλάδα, είμαστε υστερικοί με την Ιστορία και την Πολιτική. Το Τρίτο Στεφάνι δεν μοιράζεται αυτή την υστερία. Γι' αυτό, είναι ένα καλό μυθιστόρημα. Ορισμένοι διαβάζουν σ' αυτό τη Νεότερη Ιστορία της Ελλάδας. Η Ιστορία δεν είναι παρά η καταγεγραμμένη παρελθούσα πραγματικότητα. Δεν μπορεί να λείπει από ένα μυθιστόρημα, εκτός κι αν είναι άχρονο. Όμως ας μη συγχέουμε την Ιστορία με την ιστορία.
   Η αδιέξοδη ιδεολογική συνέπεια και η σωτηρία του κόσμου είναι ιδέα αρσενική. Στην Ελλάδα, όμως, συχνά οι γυναίκες μοιάζουν άντρες. Οι αρσενικές ιδέες, έτσι, δεν αραιώνονται * γίνονται εθνικές. Κι οι εθνικές ιδέες γίνονται παταγώδη μυθιστορήματα. Παταγώδεις αποτυχίες.
   Επιμένω: το Τρίτο Στεφάνι είναι μυθιστόρημα, όχι εθνικός ύμνος. Είναι η τρυφερή, κυνική αποτύπωση των γυναικείων ζωών, που περνούν μεταξύ τους. Όσο οι άντρες σώζουν τον κόσμο ή γαμπρίζουν, οι γυναίκες ασχολούνται με πρακτικά ζητήματα, οδηγούν την επιβίωση. Εντέλει, φαίνονται πιο έντιμες. Παρότι οι χαζές γυναίκες είναι ανυπόφορες. Και παρότι οι Ελληνίδες μητέρες είναι αδιαπραγμάτευτες Μάνες που κάθονται με τα πόδια ανοιχτά.
   Στο Τρίτο Στεφάνι οι χαραχτήρες μοιάζουν αμφίφυλοι ή, κατά κάποιον τρόπο, άφυλοι. Η ταξινόμησή τους είναι επίπονη, μάταιη. Οι άντρες είναι άλλοτε μεγαλόσχημα λιοντάρια κι άλλοτε μικροπρεπείς ύαινες. Οι ηλικίες είναι επίσης συγκεχυμένες, οι συμπεριφορές άχρονες όπως στο Πέδρο Πάραμο.
   Η συνταρακτική δύναμη του μυθιστορήματος βρίσκεται βαθιά μες στη ζωική μας υπόσταση. Το αίμα ζέχνει αλληλοσπαραγμό. Μιλάει γι' αυτούς τους δεσμούς- ή τα δεσμά- με τρόπο αβαρή. Όμως, κάτω, χαμηλά, το βιβλίο μουγκρίζει * μιλάει τη γλώσσα των ζώων. Γι΄αυτό, το νιώθουμε όλοι. Είμαστε επιρρεπείς στην αυτοφαγία. 

1 σχόλιο: