Συνολικές προβολές σελίδας

Τρίτη 14 Φεβρουαρίου 2012

Ὁ Ρωμανὸς γιὰ τὸ Τρίτο Στεφάνι



Με αφορμή τη θεατρική διασκευή του Σταμάτη Φασουλή, θυμάμαι αυτή την απλή αρχή: 'all readings are misreadings'. Πράγματι. Όπως και κάθε ανάγνωση είναι μια διαφορετική ανάγνωση. Παρότι το βιβλίο παραμένει το ίδιο. Ωστόσο, για λόγους πρακτικούς, αποδεχόμαστε μία αναγνωστική ερμηνεία η οποία με τον καιρό εξελίσσεται σε αυτό που καλούμαι 'άξονα' του βιβλίου. Ασφαλώς, οι οξυδερκείς αναγνώστες είναι αυτόχρημα εξοπλισμένοι και δεν αναζητούν δανεικό τρόπο προσέγγισης. Συμβαίνει, όμως, οι οξυδερκείς αναγνώστες να είναι λίγοι.
   Το Τρίτο Στεφάνι είναι ένα καλό μυθιστόρημα. Η Νίνα και η Εκάβη εμψυχώνουν την εμβληματική Μεσογειακή Μάνα/Γυναίκα. Δεν χρειάζεται κανείς να είναι οξύνους για να το αντιληφθεί. Συμβαίνει, γιατί διαθέτουν υπερτροφικά Μεσογειακά χαραχτηριστικά. Πιθανώς, συμβολίζουν την ίδια την Ελλάδα. Ελάχιστη σημασία έχει. Επιμένω.
   Στην Ελλάδα, είμαστε υστερικοί με την Ιστορία και την Πολιτική. Το Τρίτο Στεφάνι δεν μοιράζεται αυτή την υστερία. Γι' αυτό, είναι ένα καλό μυθιστόρημα. Ορισμένοι διαβάζουν σ' αυτό τη Νεότερη Ιστορία της Ελλάδας. Η Ιστορία δεν είναι παρά η καταγεγραμμένη παρελθούσα πραγματικότητα. Δεν μπορεί να λείπει από ένα μυθιστόρημα, εκτός κι αν είναι άχρονο. Όμως ας μη συγχέουμε την Ιστορία με την ιστορία.
   Η αδιέξοδη ιδεολογική συνέπεια και η σωτηρία του κόσμου είναι ιδέα αρσενική. Στην Ελλάδα, όμως, συχνά οι γυναίκες μοιάζουν άντρες. Οι αρσενικές ιδέες, έτσι, δεν αραιώνονται * γίνονται εθνικές. Κι οι εθνικές ιδέες γίνονται παταγώδη μυθιστορήματα. Παταγώδεις αποτυχίες.
   Επιμένω: το Τρίτο Στεφάνι είναι μυθιστόρημα, όχι εθνικός ύμνος. Είναι η τρυφερή, κυνική αποτύπωση των γυναικείων ζωών, που περνούν μεταξύ τους. Όσο οι άντρες σώζουν τον κόσμο ή γαμπρίζουν, οι γυναίκες ασχολούνται με πρακτικά ζητήματα, οδηγούν την επιβίωση. Εντέλει, φαίνονται πιο έντιμες. Παρότι οι χαζές γυναίκες είναι ανυπόφορες. Και παρότι οι Ελληνίδες μητέρες είναι αδιαπραγμάτευτες Μάνες που κάθονται με τα πόδια ανοιχτά.
   Στο Τρίτο Στεφάνι οι χαραχτήρες μοιάζουν αμφίφυλοι ή, κατά κάποιον τρόπο, άφυλοι. Η ταξινόμησή τους είναι επίπονη, μάταιη. Οι άντρες είναι άλλοτε μεγαλόσχημα λιοντάρια κι άλλοτε μικροπρεπείς ύαινες. Οι ηλικίες είναι επίσης συγκεχυμένες, οι συμπεριφορές άχρονες όπως στο Πέδρο Πάραμο.
   Η συνταρακτική δύναμη του μυθιστορήματος βρίσκεται βαθιά μες στη ζωική μας υπόσταση. Το αίμα ζέχνει αλληλοσπαραγμό. Μιλάει γι' αυτούς τους δεσμούς- ή τα δεσμά- με τρόπο αβαρή. Όμως, κάτω, χαμηλά, το βιβλίο μουγκρίζει * μιλάει τη γλώσσα των ζώων. Γι΄αυτό, το νιώθουμε όλοι. Είμαστε επιρρεπείς στην αυτοφαγία. 

Πέμπτη 9 Φεβρουαρίου 2012

Το Διήγημα Αντεπιτίθεται, ΙΙΙ

Δημήτρης Γ. Μαγριπλής

Ιπτάμενος και ανεξέλεγκτος

στον Ίκαρο Μπαμπασάκη



                                                      
Οι μόνοι που δεν φουσκώνουν μπαλόνια, στο σπίτι, είναι η γιαγιά και τα εγγόνια της. Προτιμούν να τους τα φουσκώνουν οι άλλοι. Το αναλαμβάνω πάντοτε, ως αρμοδιότητα.
Έχω φουσκώσει αμέτρητα. Κίτρινα, κόκκινα, μπλε, ακόμη και μαύρα. Φτάνουν όλα ως το ταβάνι. Γκελάρουν και ξαναγυρίζουν πίσω. Συνήθως  έρχονται κατευθείαν σε χέρια. Καμιά φορά  στο γύρισμα σκάζουν σε κεφάλι. Ακούγεται ένα «μπαμ» και γελάμε όλοι. Ευθύς αμέσως φουσκώνω άλλο και το παιχνίδι συνεχίζεται. Συμμετέχουν όλοι, αρκεί το μπαλόνι να μην πέσει στο πάτωμα.
Εκείνη τα μέρα δεχτήκαμε ήττα. Από την αρχή κάτι με ξένιζε. Χρώμα που είχε…πράσινο σαν χλόη που δίψαγε. Παρά την εντύπωση, το σηκώσαμε ψηλά. Χτύπησε οροφή και στην πρώτη υποδοχή, η γιαγιά απάντησε αδύναμα. Ένα - μηδέν. Τα βάλαμε με την παίκτρια και απαιτήσαμε μεγαλύτερη προσοχή από όλους. Στον δεύτερο γύρο, η μικρή προσπάθησε,  μα πάλι χάσαμε.
– Τρίτη και φαρμακερή, φώναξε ο Γιωργάκης.
Ακροβολιστήκαμε στο δωμάτιο, κοιτούσαμε όλοι ψηλά. Με ένα φοβερό μπλονζόν, τελευταία στιγμή, το έσωσα. Κόλλησε όμως στα δυο μου χέρια.  Πάνω που θα φώναζα: «κλείστε το παράθυρο», βρέθηκα έξω.
Ιπτάμενος και ανεξέλεγκτος. Έρμαιο σε ένα μπαλόνι. Με έκανε ό,τι ήθελε. Πήραμε ύψος. Οι δικοί μου προσπάθησαν, μα δεν τα κατάφεραν. Φυσικά δεν χρησιμοποίησαν σφεντόνα. Η πτώση θα ήταν μοιραία.
Ένας κρεμασμένος σε πράσινη φούσκα, να οδηγούμαι από την όρεξη του αέρα. Ταξίδευα μαζί με τα σύννεφα. Και πού δεν πήγαμε. Προς το γιαλό και αντίθετα κοντά στα όρη. Εκεί άρχισε ένα κατακόρυφο. Διαρκής έπαρση. Κοιτούσα μόνο δεξιά και αριστερά, κάτω δεν τόλμαγα.
Είδα τον χάρτη της Ευρώπης χωρίς την Ελλάδα και από την άλλη φωτιές και ερείπια. «Πάει θα καώ σαν τον Ίκαρο», σκέφτηκα. Κάπου  εξέπνευσε η δύναμη. Αρχίσαμε να χάνουμε ύψος. Πέφταμε – πέφταμε χωρίς παρεκκλίσεις. Καθέτως  κάτω. Σε λίγο έφτασα. Είχα τα χέρια ψηλά μα πλέον δεν κράταγα τίποτα. Ακούμπησα ελαφρά τα πόδια στη γη και περίμενα το βάρος μου.        


Κυριακή 5 Φεβρουαρίου 2012

Radio BOOKSPOTTING & Dry Bread

Οι Σελίδες Επιμένουν




Την Παρασκευή, 10 Φεβρουαρίου, στο Radio Bookspotting,  www.beton7artradio.gr,  ο Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης ξεδιπλώνει ένα δίωρο αφιέρωμα στο συγκλονιστικό Hitch 22, του Κρίστοφερ Χίτσενς (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο). Ο πολυτάραχος μυθιστορηματικός βίος του Χίτσενς, όπως ο ίδιος, με ένα πανίσχυρο κράμα λογοτεχνικής δεινότητας και μεταλλικής αλήθειας, τον ιστορεί σε 480 μεστές σελίδες. Η δυναμική διαλεκτική Ρομαντισμού / Ρεαλισμού – ίσως από τα πιο ουσιώδη και πολύτιμα προοίμια στη μενταλιτέ (και τις συγκρούσεις, το δίχως άλλο) του Εικοστού Πρώτου Αιώνα. Μουσικές επιλεγμένες όπως πάντα από τον Μπαμπασάκη (αυτή τη φορά θα ακούσουμε: Brian Eno, Rolling Stones, Howling Wolf, και ούτω καθεξής.

*   *   *

«Η Εστία είχε μια γραμμή την οποία ακολουθούσε, ήτανε το πανεπιστήμιο της τέχνης του βιβλίου» [Νίκος Παντελάκης, «Σαν να διάβασα ένα βιβλίο», εκδ. Εστία, σ. 180]

*   *   *

Καθώς δυναμικά μπήκε το 2012, ας κάνουμε έναν μικρό απολογισμό. Πληθαίνουν οι μόνιμοι συνεργάτες μας. Μαγριπλής και Ρωμανός, τακτικοί, ο ένας από τον βόρειο βορρά (Θεσσαλονίκη), ο άλλος από τον νότιο νότο (Κυπαρισσία). Σταθερός, επίσης, ο Βλαντής, με κείμενα αιχμής που στέλνει από κάποιο νησί στη νότια Γαλλία. Σε λίγες ημέρες θα απολαύσετε ανέκδοτο μπονζάι διήγημα του Μαγριπλή και κείμενο του Ρωμανού για το Τρίτο Στεφάνι.

*   *   *

«Η Ιβόν ήταν λοιπόν το ξωτικό και ηλιόλουστο όταν θα μπορούσα κάλλιστα να ζήσω μια παιδική ηλικία γκρίζας εγγλέζικης αυστηρότητας και πειθαρχίας. Ήταν η κρέμα στον καφέ, το τζιν στο Καμπάρι, η προσφορά κρασιού ή σαμπάνιας αντί για μπίρα, το γέλιο κατάμουτρα στους πληκτικούς, τους σουφροχείληδες, τους σπαγκοραμμένους, η ασφάλεια ενάντια στους μισαλλόδοξους και τους σεμνότυφους» [Κρίστοφερ Χίτσενς, Hitch 22, μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο, σ. 46]

*   *   *

Το Radio Bookspotting / Η Απόλυτη Εκπομπή για το Βιβλίο αρχίζει πλέον να περνάει από το νήπιο μπουσούλημα στο ευθυτενές βάδισμα. Στο www.beton7artradio.gr , κάθε Παρασκευή, 5 με 7 το απόγευμα, μια δίωρη γιορτή για τα βιβλία, τους συγγραφείς, τους ποιητές, τους εκδότες, με μουσικές που εκτείνονται από Zappa και Beefheart έως Pogues, Walkabouts, Dylan, Nick Cave, Tom Waits, αλλά Bach, Beethoven, Erik Satie, Alkan. Ήδη παρέλασαν από την εκπομπή, σε πάντα ζωντανές μεταδόσεις από το στούντιό μας, οι: Διονύσης Μαρίνος, Αννίτα Παναρέτου, Εύα Καραϊτίδη, Γιώργος Ξενάριος, Μιχάλης Μοδινός, Χρήστος Χρυσόπουλος, Μαρίνα Φωκίδου, Σόνια Ζαχαράτου, Μανώλης Ζαχαριουδάκης, Άρης Μαραγκόπουλος. Το παρών δίνει ο Γιώργος Κυριαζής, τενόρος και μεταφραστής του Thomas Pynchon, με το εξαίσια ερμηνευμένο Πυντσονικό Πεντάλεπτο.

*   *   *

Επίσης, κάθε Παρασκευή, 10 το βράδυ, στην θυελλώδη υπερπαραγωγή «Οχ, Θε μου», εις http://omg.com.gr του Κυριάκου Στάκαμαν και της Λιάνας Καλάμιτυ, ένα παράρτημα του Radio Bookspotting με τίτλο «Το Θρόισμα των Φύλλων». Παρουσιάστηκαν ήδη, το 2666 (το οποίο και θα παρουσιάζεται αενάως), η Δουβλινιάδα του Ενρίκε Βίλα-Μάτας (μτφρ. Νάννα Παπανικολάου, εκδ. Καστανιώτης), το Για τι πράγμα μιλάω όταν μιλάω για το τρέξιμο του Χαρούκι Μουρακάμι (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης, εκδ. Ωκεανίδα). Οι σελίδες αντεπιτίθενται!

*   *   *

«Η πραγματικότητα είναι σαν μαστουρωμένος νταβατζής μέσα σε μια καταιγίδα από αστραπόβροντα» [Roberto Bolaño, 2666, μτφρ. Κρίτων Ηλιόπουλος, εκδ. Άγρα, σ. 799]

*   *   *

Το Radio Bookspotting και στο χαρτί. Κάθε Πέμπτη! Λεπτομέρειες λίαν προσεχώς!