Στου Cassirer το κεφάλι !
[Μέρος Πρώτο]
Ένας μεγάλος άνδρας, ακόμα και σε αντιδημοφιλή κλάδο, οφείλει πάντοτε να γίνεται αντικείμενο απεριόριστης περιέργειας. Το να θεωρούμε έναν αναγνώστη παντελώς αδιάφορο για τον Καντ είναι σαν να τον θεωρούμε παντελώς στερημένο πνευματικής περιέργειας [TDQ, 19]
Την 1η Μαϊου 1781 ο Καντ βρίσκεται σε θέση ν’ ανακοινώσει, σ’ ένα γράμμα στον Χερτς, την προσεχή εμφάνιση του έργου. «Αυτό το Πάσχα θα βγει ένα βιβλίο μου με τον τίτλο Κριτική του καθαρού λόγου. […] Αυτό το βιβλίο περιέχει το απαύγασμα όλων των πολλαπλών ερευνών, οι οποίες ξεκίνησαν από τις έννοιες τις οποίες συζητήσαμε εξαντλητικά ονομάζοντάς τες αισθητό και νοητό κόσμο. Και είναι για μένα σημαντική υπόθεση, σ’ εκείνου του οξυδερκούς ανδρός τα χέρια, ο οποίος το θεωρούσε άξιο τιμής να επεξεργάζεται τις ιδέες μου και ήταν τόσο οξύνους ώστε να εισχωρεί πιο βαθιά από κάθε άλλον, να δίνω όλη αυτή τη σύνοψη των κόπων μου προς κρίση». Έτσι συνδέει ο Καντ το έργο του με το φιλοσοφικό του παρελθόν, θεωρώντας το εκ των υστέρων. Όμως ενώ ο πενηνταεπτάχρονος πια Καντ έλεγε να θεωρήσει αρχικά το βιβλίο, το οποίο είχε εκπηδήσει από τον στοχασμό δώδεκα ετών, ως κλείσιμο ενός έργου ζωής, εντούτοις μ’ αυτή του την κρίση τον εαυτό του: διότι έγινε τόσο για τον ίδιο όσο και για την ιστορία της φιλοσοφίας το ξεκίνημα μιας εντελώς νέας εξέλιξης [ΕΚ, 215]
Όσο πλησιάζουμε τον αιώνα που μόλις τελείωσε, η διανοητική παραγωγή που διεξάγει πόλεμο ενάντια στον γαλλο-καντιανό Διαφωτισμό γίνεται σιγά-σιγά η κυρίαρχη ιδεολογία του σύγχρονου κόσμου [ZS, 16]
Όχι, δεν βομβάρδισε ο Κάντιος τη Σερβία, κύριε Καθηγητά – ο Κάντιος βομβαρδίστηκε στη Σερβία! [ΓΛ, 18]
Ο Βασίλης Ραφαηλίδης επέμενε να διαβάζουμε Kant, σχεδόν αμούστακα παλικαράκια ήμασταν, και στέρξαμε να τον ακούσουμε – παράλληλα βλέπαμε μετά μανίας noir και western, ακούγαμε jazz αλλά και Stranglers, πίναμε μπίρες και κρασί συζητώντας για ώρες ατελείωτες περί ορατών και αοράτων, περί πραγματικών και ανυπάρκτων ζητημάτων. Τον Hegel, πάλι, τον αγαπήσαμε μέσα από την συνάφειά μας με το έργο του Ανδρέα Breton και του Ανδρέα Εμπειρίκου – ιδίως μένοντας έκθαμβοι από τον ποιητικό/φιλοσοφικό/εξομολογητικό γαλήνιο καταιγισμό των Γραπτών. Όσους λαβυρίνθους κι αν ακολούθησες, γυρνάς πάντα εκεί. Στον Κάντιο και στον Έγελο. Ή, όπως μια για πάντα το έψαλλε βραχνά ο ποιητής Γιάννης Τζώρτζης: Εκεί που σταματάς μια νύχτα, εκεί περνάς ολόκληρη ζωή. [Ιδίως εάν τόσο έναστρος η νύχτα].
Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
Μαρούσι, 10/ΙΙ/2011
Thomas De Quincey, Οι Τελευταίες Ημέρες του Ιμμάνουελ Καντ [μτφρ. Σεραφείμ Βελέντζας, εκδ. Άγρα]
Ερνστ Κασσίρερ, Καντ – Η Ζωή και το Έργο του [μτφρ. Σταμάτης Γερογιωργάκης, εκδ. Ίνδικτος]
Zeev Sternhell, Ο Αντι-Διαφωτισμός [μτφρ. Άννα Καρακατσούλη, εκδ. Πόλις]
Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος, Ο Κάντιος και τα Βαλκάνια [εκδ. ύψιλον/βιβλία]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου