Ταξιαρχία Guttenberg

[Η μόνιμη στήλη μου, με τίτλο Ζενερίκ, στο Διαβάζω του Φεβρουαρίου]

Επιστροφή στην Ταξιαρχία Gutenberg

“Literature is one of the fucking major arts of the Western World!”

Μπερνάρ-Ανρύ Λεβί & Μισέλ Ουελμπεκ, Δημόσιος Κίνδυνος

Μου άρεσε, με ξετρέλανε αυτή η φράση, με την αδρή punk αυθάδεια της και συνάμα με την βαριά, πολύ βαριά σημασία και σοβαρότητά της. Φράση που γυάλισε στα μάτια μου, και με μισοτύφλωσε όπως ο ήλιος από καθρεφτάκι ζαβολιάρη συμμαθητή στα χρόνια τα παλιά, φράση που έπεσα πάνω της, ή έπεσε πάνω μου, τυπωμένη στη σελίδα 255, του πλούσιου σε ατάκες, μα και σε ιδέες προς συζήτηση, συναρμολογημένου βιβλίου Δημόσιος Κίνδυνος των άλλοτε τρομερών παιδιών, και νυν τρομερών μεσηλίκων και βάλε, Μπερνάρ-Ανρί Λεβύ και Μισέλ Ουελμπέκ (μτφρ. Λίνα Σιπητάνου, εκδ. Εστία). Ναι, πράγματι, όντως Literature is one of the fucking major arts of the Western World, και πάντα εκεί επανερχόμαστε, στη λογοτεχνία, και ύστερα από δαιδαλώδεις διαδρομές γυρίζουμε στους λατρεμένους τόπους, αυτούς που, όσο κι αν κάποτε τους αφήνουμε, ξέρουμε ότι είναι οι αείζωοι δικοί μας, οι οδοδείκτες μας, τα ορόσημά μας~ για άλλους ο Borges και ο Sabato (παρεμπιπτόντως, ο Ερνέστο ζει, και κλείνει τα εκατό τον Ιούνιο!), για άλλους ο Pessoa και ο Joyce, για κάποιους τρίτους, όχι και τόσο μοναχικούς και αλλόκοτους όσο θα νόμιζε κανείς, ο Pynchon και ο Πεντζίκης.

            Επιστροφή στην Ταξιαρχία Gutenberg, λοιπόν –σάμπως φύγαμε ποτέ από εκεί– και συνεχίζουμε τις παρουσιάσεις των βιβλίων που μας κέρδισαν στα τέλη του 2010 και στην αυγή του 2011.

            Οι Δύο Αμερικές: έτσι θα μπορούσα να αποκαλέσω την καταιγιστική ανάγνωση του βίαιου και καλοκουρδισμένου αριστουργήματος Το αίμα δεν σταματάει ποτέ του μαιτρ James Ellroy (μτφρ. Ανδρέας Αποστολίδης, εκδ. Άγρα) και, «στο καπάκι», της συλλογής διηγημάτων Αρχάριοι του Raymond Carver (μτφρ. Γιάννης Τζώρτζης, εκδ. Μεταίχμιο).  Με το Αίμα ολοκληρώνεται η Μεγάλη Τριλογία του Ellroy που παρουσιάζει τον βόρβορο της αμερικανικής ιστορίας ανάμεσα στα 1958 και 1972. Όπως γράφαμε και παλαιότερα, για έναν άλλο συγγραφέα, εδώ είναι the real thing, η λασπουριά των υποχθόνιων δυνάμεων που δρουν και επηρεάζουν αγρίως την επίσημη ιστορία, είναι η ιλύς της ύλης. Οι ήρωες του Ellroy σε όλη την Τριλογία θυμίζουν εντόνως ήρωες του Ντοστογιέφσκι, ιδίως αυτούς στους Δαιμονισμένους ενώ η δομή και η φιλοδοξία του έργου φέρνουν στο νου τον Τολστόι του Πόλεμος και Ειρήνη. Έτσι, για να θυμηθούμε μιαν άλλη παλιοκαραβάνα που το δούλεψε γερά, ως έλεγεν ο Charles Bukowski, ο Ellroy επιτυγχάνει με τις σιδερογροθιές και τον στυλογράφο του (γράφει τα πάντα στο χέρι!) εκεί που ο πολύς Norman Mailer έσπασε τα μούτρα του – παρότι επιστήθιος φίλος του John Fitzerald Kennendy. Στους αντίποδες, οι ήρωες του Carver είναι το αλάτι της ζωής: τσακισμένοι/καθημαγμένοι/ρημαγμένοι, ναι, αλλά βαθιά συγκινητικοί μέσα στην φαινομενική ασημαντότητά τους, θύματα όχι της βουής των ιστορικών γεγονότων αλλά της κλυδωνιζόμενης συντριπτικής καθημερινότητας.

            Ο Χρήστος Χρυσόπουλος, εξελισσόμενος με ολοένα ταχύτερους ρυθμούς, σε εργοτάξιο εξαιρετικών κειμένων, σε μια καλολαδωμένη και φίνα λεκτομηχανή, μας προσφέρει σε εμπλουτισμένη εκδοχή τη νουβέλα Ο βομβιστής του Παρθενώνα (εκδ. Καστανιώτης), κείμενο που φλερτάρει επιτυχώς με τεχνικές κινηματογραφικές και με εναλλαγές ρυθμών αλά William S. Burroughs, ενώ, βεβαίως, θα χαροποιήσει εκείνους τους ωραίους παλαιούς που δεν παύουν να θυμούνται τον βίο και το έργο του αείμνηστου Γιώργου Μακρή. Κι ακόμα: το παράθεμα του Giorgio Agamben «Η βεβήλωση του αβεβήλωτου είναι το πολιτικό καθήκον της γενιάς που έρχεται», συνδυαζόμενο με το «κλασικό» (!!) του Guy Debord «Οι τέχνες του μέλλοντος θα είναι αναστατώσεις καταστάσεων ή τίποτα», είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει συζητήσεις που θα πάνε πέρα από το λογοτεχνικό πεδίο (αυτό άλλωστε είναι και ένα από τα κεντρικά στοιχήματα της λογοτεχνίας).

           

Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης

Μαρούσι, 15 Ιανουαρίου 2011