Συνωμοσία, αγάπη μου
Άλλος ένας στο χορό
Επανέρχομαι και παίρνω ξανά χώρο από το μπλογκ του εξαίρετου Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη, για να συζητήσω ένα θέμα που θεωρούσα λήξαν, αλλά φαίνεται πως για τους σημερινούς «διανοούμενους», δεν είναι.
Γκόσσιπ: Τι πάθανε πια με τις συνωμοσίες όλοι τελευταία;
Έχω την εντύπωση πως ο ενάντια στις θεωρίες συνωμοσίας δημόσιος λόγος (και όχι η συνωμοσιολογική φιλολογία, όπως κατηγορείται) αρχίζει να αναπτύσσεται σε φαινόμενο «ηθικού πανικού» (moral panic), που τείνει να βλάψει – κυρίως – τη νοημοσύνη μας εξίσου με τη συνωμοσιολογία. Και γι’ αυτό το θίγω ξανά.
Δηλώνω περίτρανα πως αντιτίθεμαι στη θεωρία «αυτοί είναι πίσω απ’ όλα» (όποιοι κι αν είναι οι «αυτοί»). Διαφωνώ με μια απλοποιημένη θεώρηση του παγκόσμιου γίγνεσθαι, που αποδίδει αφαιρετικά την άσκηση εξουσίας σε μια σκιώδη ομάδα. Μου μοιάζει ίδιον ανθρώπων που θέλουν να αγορεύουν φημολογώντας εκ του ασφαλούς δίχως στοιχεία και έρευνα (π.χ. άκου ταξιτζήδες), που ψάχνουν εξιλαστήριο θύμα για τα προβλήματά τους («αυτούς»).
Διεκδικώ το δικαίωμα σκεπτόμενου ανθρώπου στη σημερινή λαίλαπα. Την ιδιότητα του Σέρλοκ Χολμς («deduction»). Να αναζητώ κίνητρα, σκοπό, νόημα στην Ιστορία. Να την ανακρίνω άφοβα.
Τείνω να πιστέψω λοιπόν, με την αντι-συνωμοσιακή δράση καλοθελητών διανοούμενων πως διακυβεύεται αν θα κλείσουμε το μυαλό μας σε όποια άλλη κοσμοθέαση εκτός αυτής που μοιράζουν απλόχερα τα μεγάλα εκδοτικά τραστ: φταίμε, θα πληρώσουμε, μαζί τα φάγαμε, ό,τι είναι δυνατόν να γίνει για την κρίση γίνεται ήδη, κ.τλ. Και πως, υπάρχουν αποδεκτές συνωμοσίες, και άλλες απαράδεκτες που, όποιος τις αποδεχθεί, ή έστω τις ερευνήσει, καθίσταται αυτόχρημα επικίνδυνο ακροαριστερό ή/και ακροδεξιό στοιχείο. (Βλ. π.χ. τη συλλογιστική του Ταγκίεφ στην προπροηγούμενη κριτική μου. Μπέρδεμα: πώς μπορεί ένας ακροδεξιός και ένας ακροαριστερός να πιστεύουν στα ίδια;).
Π.χ.: η συνωμοσία της «Φιλικής Εταιρείας». Την αποδέχεσαι; Εύγε, ω, περήφανε Έλλην!
Η συνωμοσία για τη δολοφονία του Κένεντυ (βλ. π.χ. Αμερικανικό Ταμπλόιντ του Τζαίημς Έλλροϋ). Την αποδέχεσαι; Είσαι επικίνδυνο ακρο–κτλ.
Μάλιστα, αυτή η τάση μοιάζει να μην είναι μόνον ελληνική, τελευταία.
Ο λόγος για το νέο μυθιστόρημα του Ουμπέρτο Έκο Το κοιμητήριο της Πράγας, αφιερωμένο στον προπολεμικό αντισημιτισμό. «Σπέρνει θύελλες» σπεύδει να προϊδεάσει ο Χρήστος Σιάφκος στην Ελευθεροτυπία (28/3/11). «Θύελλες» αντισημιτισμού στο Παρίσι στα τέλη του 19ου αιώνα, όπου το μυθιστόρημα διαδραματίζεται.
Καμμία θύελλα δεν βλέπω, παρά μόνον ένα αντισυνωμοσιολογικό ή συνωμοσιολογικό παραλήρημα (δεν τα ξεχωρίζω πια αυτά τα δυο), που υποκρύπτει την ιστορική πραγματικότητα. Το κλίμα της εποχής αποδίδει ο Έκο στο βιβλίο του, κλίμα που ήταν και αντισημιτικό, σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Κάτι που είναι ευρέως γνωστό, και έτσι, δεν κομίζει τίποτε καινούριο ούτε προκαλεί κίνηση ιδεών.
Για του λόγου το αληθές, ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, σε άρθρο του με τίτλο «Σιωνισμός εναντίον Μπολσεβικισμού» που δημοσιεύτηκε στις 8 Φλεβάρη του 1920 στην εφημερίδα «Sunday Illustrated Herald», έγραφε:
«Από τις μέρες του Σπάρτακους Βάισχαουπτ [εννοεί τον ιδρυτή των «Illuminati»] ώς αυτές του Καρλ Μαρξ (Μόζες Μορντεκάι Λεβί), και ώς τον Τρότσκυ (Ρωσία), τον Μπέλα Κουν (Ουγγαρία), τη Ρόζα Λούξενμπουργκ (Γερμανία) και την Έμμα Γκόλντμαν (Η.Π.Α.), αυτή η παγκόσμια συνωμοσία να ανατραπεί ο πολιτισμός και να ξαναφτιαχτεί η κοινωνία στη βάση της ελεγχόμενης ανάπτυξης, φθονερής κακίας και αδύνατης ισότητας αναπτύσσεται διαρκώς»
[Βλ. π.χ. http://hubpages.com/hub/Adam_Weishaupt, το πλήρες κείμενο του άρθρου είναι διαθέσιμο στη wikisource, εγκυκλοπαίδεια πρωτογενών πηγών:
Ίσως σας ήρθε στο νου το ίδιο που αναρωτήθηκα όταν διάβασα το παραπάνω: γιατί δεν το έχετε ξαναδιαβάσει; Η απάντηση, κατά τη γνώμη μου, είναι απλή και δεν εμπεριέχει καμμία συνωμοσία (αμάν πια!).
Η εμπειρία του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου άλλαξε την κοσμοθέαση του δυτικού ανθρώπου και την αντίληψη της Ιστορίας και, ορισμένες ιδέες, μετά από το κακό που πιστεύτηκε ότι προκάλεσαν, θεωρήθηκαν απαγορευμένες και επικίνδυνες.
Είναι λογικό, ύστερα από τη φρίκη των δύο διαδοχικών παγκοσμίων πολέμων, να γίνει κάτι τέτοιο.
Σήμερα όμως; Στην εποχή του μεταμοντέρνου, οφείλουμε να προασπίσουμε την ελευθερία της χωρίς ιδεολογικά στεγανά σκέψης× να υπερασπίσουμε τις κατακτήσεις του Διαφωτισμού× τη νίκη του απέναντι στις προκαταλήψεις, τις εκ των άνωθεν αποκαλύψεις της αλήθειας× να αποφύγουμε νοοτροπίες που άλλοτε οδήγησαν την Ευρώπη στο κυνήγι Μαγισσών× να διαφωτίσουμε όσους σκέπτονται πολιτικά με λίγο μυαλό× αλλά και να τους προστατέψουμε από τους «ιεροεξεταστές» που τους κυνηγούν.
Γράφει ο κ. Έκο:
«Συνωμοσίες γίνονταν πάντα. Τόσο οι αποτυχημένες όσο και οι επιτυχημένες βγαίνουν αμέσως στο φως. Η παράνοια όμως έγκειται στο να φαντάζεσαι την ύπαρξη μιας διαρκούς συνωμοσίας [εννοεί αυτήν που πρεσβεύει ο αντισημιτισμός], που εκπορεύεται από ένα μυστικό διευθυντήριο το οποίο κατευθύνει τις τύχες της ανθρωπότητας. Η παράνοια αυτή αφαιρεί από την ιστορία την πολυπλοκότητα, το απροσδόκητο, την αποκάλυψη, τη δυνατότητα του τυχαίου, την οξύνοια, την ετερογένεια των στόχων. Και γι’ αυτό ακριβώς πρόκειται για παράνοια».
Αντιγράφω: «η παράνοια όμως έγκειται στο να φαντάζεσαι την ύπαρξη μιας διαρκούς συνωμοσίας».
Τι διαφορετικό κάνει ο ίδιος, γράφοντας μυθιστόρημα για το θέμα; Επινοεί/ φαντάζεται μια παγκόσμια συνωμοσία. Άρα, ή θα αποδεχτούμε πως ο Ουμπέρτο Έκο παραδέχεται δημόσια πως είναι παρανοϊκός ή θα υποψιαστούμε πως γράφει κάτι προκλητικό με στόχο την προώθηση του βιβλίου του, ακολουθώντας τη μόδα του Κώδικα Ντα Βίντσι. Και κακώς μάλιστα, κατά τη γνώμη μου, διότι στο Εκκρεμές του Φουκώ, την είχε ήδη προδιαγράψει.
Η πραγματικότητα είναι (έχει καταντήσει) πολύ πολύπλοκη. Και, όποιος βάζει στην εξίσωση της θεσμικής του θεώρησης του κόσμου θεσμούς μέχρι πρότινος μυστικούς όπως η Λέσχη Μπίλντερμπεργκ, το «Βοημικό Δάσος» κτλ.., όπως διατύπωσα και στο άρθρο της Litteraterra (τεύχος 2, Τα χόμπιτ και η νέα παγκόσμια τάξη), δεν απλοποιεί τη σκέψη του. Μάλλον καθιστά περισσότερο απαιτητική για το μυαλό του την προσπάθειά του να συλλάβει το γρίφο της Ιστορίας και να διακινδυνεύσει μια λύση του.
Θεωρώ δεδομένο σε όλη αυτήν τη συλλογιστική που σας παρουσίασα πως ο αντισημιτισμός είναι μια τάση μειωτική για τον ανθρωπισμό, όπως άλλωστε και ο όποιος αντι-όποιο-λαό-κι-αν-θέλετε-βάλτε-εσείς-εδώ-ισμός. Αλλά, επιτέλους αλήθεια: υπάρχει κανένα ολοκαύτωμα εν όψει, για να διαδίδουμε επειγόντως πόσο επικίνδυνος είναι; Ή μήπως μόνο η πρόθεση οι όποιοι ακρο-ο,τιδήποτε να καταδικαστούν ως παρανοϊκοί;
[Π.β.τη δήλωση του Ουμπέρτο Έκο: Δεν μ’ ενδιαφέρει τόσο να εκτιμηθεί η αφηγηματική μου ικανότητα (αν και δούλεψα σκληρά) όσο το ηθικό ερέθισμα. Ήθελα να συνεισφέρω στο ξεθώριασμα ενός μύθου που επιζεί ακόμα.]
Μήπως διακυβεύεται πράγματι ένα νέο «ολοκαύτωμα»; Το ολοκαύτωμα μιας πολύπλοκης, πολυπλόκαμης, πολυεθνικής τραπεζοκρατούμενης καφκικής Εξουσίας που δεν κρύβεται αλλά και δεν πείθει πια; Ενός τεχνοκρατικού Λεβιάθαν που φτιάξαμε μόνοι μας;
Ίσως αυτό να είναι το ηθικό ερέθισμα του κ. Έκο, και αυτό τ’ «Ολοκαύτωμα» που φοβούνται οι αντι-αντισημίτες διανοούμενοι.
Αντι-αντι-σημίτες διανοούμενοι: Όχι, δεν τους κατηγορώ πως είναι Εβραίοι, θιασώτες μιας σιωνιστικής συνωμοσίας. Ούτε «Ιλλουμινάτι», μέλη μιας μυστικής εταιρείας. Τους κατηγορώ για απολογητές της καθεστηκυίας τάξης που συνθλίβει όλο και σκληρότερα τον άνθρωπο, στερώντας του αξιοπρέπεια, ελευθερία, θέληση. Για υποστηριχτές μιας απρόσωπης και πολυάνθρωπης, σκιώδους και καταφανούς Διακυβέρνησης, που ορθολογικά καταστρέφει τη ζωή μας, και το χειρότερο: ζητά τη συναίνεσή μας γι’ αυτό, να αποδεχτούμε άκριτα την παράλογη λογική της. Οι υπόλοιποι (με εξαίρεση τους αντι-αντισημίτες διανοούμενους), τη δίνουμε ακούσια. Εκείνοι το κάνουν μετά από σκέψη. Και με το αζημίωτο.
Κύριε Έκο, κρίμα για το Εκκρεμές του Φουκώ και το μυαλό σας το άλλοτε φωτεινό.
Νίκος Βλαντής
Υ.Γ.
«Η Ιστορία, είναι ένας εφιάλτης από τον οποίο προσπαθώ να ξυπνήσω» γράφει ο Τζόυς, στον Οδυσσέα. (στη σελίδα 58 της ελληνικής έκδοσης)
ΖΗΤΩ ΝΑ Μ’ ΑΦΗΣΟΥΝ ΝΑ ΞΥΠΝΗΣΩ.
Το άρθρο αφορά το βιβλίο:
Ουμπέρτο Έκο. Το κοιμητήριο της Πράγας. Εκδόσεις Ψυχογιός.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου